De Hemelbouwer

Geschiedenis van de Academie en het Athenaeum te Franeker, 1585-1843

Opgericht in 1585 bestond er in het provinciestadje Franeker ruim 250 jaar lang een instelling voor academisch onderwijs, eerst als universiteit en later als athenaeum. Dit boek beschrijft deze geschiedenis: waarom opgericht, waarom juist hier, en waarom weer gesloten, over de professoren en hun studenten, over het onderwijs inhoudelijk en naar methode. Uitgebreid wordt de bibliotheek belicht: beleid, doelgroep, en de collectie als spiegel van onderwijs en van wetenschapsgeschiedenis. De rode draad is het grote verschil tussen een instelling voor hoger onderwijs toen en een moderne universiteit als centrum voor fundamenteel onderzoek.

De Oudfriese oorkonden in Ferdban weerspiegelen het dagelijkse leven van gewone mensen en van de allerrijksten en allermachtigsten in Friesland. Ze gaan ook over zaken als vete en vrijheidsstrijd, de veelzijdige activiteiten van kloosters, de groeiende invloed van steden en de bijzondere positie van Ameland. Ze laten bovendien de transformatie van Friesland zien in de jaren kort na 1500, toen de roemruchte, maar in crisis verkerende Friese vrijheid werd afgelost door een strakke, maar tegelijk vernieuwende vorstenheerschappij. Een veelzijdiger inkijk in de Friese maatschappij in het herfsttij van de middeleeuwen en het prille begin van de nieuwe tijd is nauwelijks voorstelbaar.

Oebele Vries is historicus en gezaghebbend kenner van het Oudfries. Hij was universitair docent aan de Rijksuniversiteit Groningen en is nu gastonderzoeker bij de Fryske Akademy. Van zijn hand verscheen eerder Asega, is het dingtijd?, waarin hoogtepunten uit de Oudfriese wetsteksten centraal staan.