Winnaar van de Ithakaprijs 2022 het boek; Boeren op de buitenplaats. De relatie tussen landbouw en buitenleven in het Amstellands Arcadië (1640-1840) van auteur Gerrit Oosterom. Op donderdag 13 oktober jl. is bekend gemaakt dat uit de tien inzendingen dit boek de winnaar is.  

De feestelijke uitreiking van de sKBL-Ithakaprijs vond plaats op het fraai gerestaureerde Huis Landfort te Megchelen (Gld) en werd voor de achtste maal uitgereikt. Dit werd mede mogelijk dankzij een particuliere schenking. 

Voor dit boek onderzocht Gerrit van Oosterom ruim honderdzestig buitenplaatsen uit het Amstelland, hun eigenaren, pachtboeren en landbezit. Naast de economische aspecten besteedt hij veel aandacht aan de manier waarop die boerderijen ruimtelijk werden ingepast op de buitenplaats. In zijn veel omvattende onderzoek beschrijft hij ook de sociale verhouding tussen boeren en pachtheren, de rol van vee binnen de buitenplaatscultuur en de ideologie achter deze unieke combinatie van nut en genoegen.

Met de Ithakaprijs wordt er aandacht gegenereerd voor het belang van behoud van kastelen, historische buitenplaatsen en landgoederen. De prijs wordt gegeven voor publicaties die dit erfgoed op vernieuwende of verbindende wijze beschrijven dan wel hun toegankelijkheid bij een breder publiek vergroten. Van de inzendingen kan, naar het oordeel van de jury, de beste publicatie met deze prijs worden uitgelicht.

Uit het juryrapport
‘Behalve aandacht voor tuin en park is er ook steeds meer belangstelling voor de betekenis van agrarische activiteiten op of bij de buitenplaats. In ‘Boeren op de buitenplaats’ geeft Gerrit van Oosterom een gedetailleerd en genuanceerd beeld van de ‘relatie tussen landbouw en buitenleven in het Amstellands Arcadië tussen 1640 en 1840’. Hoewel op de sierlijke weergave van buitenplaatsen op prenten zorgvuldig uit beeld gehouden, stonden naast of vlakbij het grote huis een of meer boerderijen, die deel uitmaakten van de buitenplaats. De directe economische betekenis daarvan was beperkt, maar ze hoorden sociaal bij het hebben van een buitenplaats en maakten het ook mogelijk de omgeving en het uitzicht vrij te houden. Van Oosterom generaliseert dit aspect niet naar buitenplaatsen in bijvoorbeeld de Beemster en de Schermer, waar de economische waarde waarschijnlijk veel bepalender is geweest. Zijn analyse van de specifieke rol van de boerderij langs de relatief dichtbebouwde Amsteloever zo vlakbij Amsterdam maakt de sociale en culturele enscenering van het buitenleven bijna als eigentijds herkenbaar. Zijn onderzoek is een belangrijke verrijking van de kennis van de buitenplaatslandschappelijke context als bepaald door filosofische idealen net zo goed als door statusoverwegingen. Het is een dik boek geworden, maar Van Oosterom schrijft gelukkig heel levendig en weet het algemene ook steeds weer met het leven en werken van individuele personen als landeigenaren en boeren te verbinden.‘ Lees hier het volledige juryrapport.

En lees hier de boekbespreking van Boeren op de buitenplaats. De relatie tussen landbouw en buitenleven in het Amstellands Arcadië (1640-1840) van Gerrit van Oosterom.

Wij feliciteren Gerrit van Oosterom van harte met het behalen van deze prijs!