-
Existentialisme is humanisme
‘De mens is ertoe veroordeeld vrij te zijn, want hij heeft zichzelf niet geschapen. Maar eenmaal in de wereld geworpen is hij verantwoordelijk voor alles wat hij doet.’ Met die woorden kondigde Jean-Paul Sartre in 1945 een nieuwe filosofie aan die de wereld stormenderhand zou veroveren: het existentialisme. Daarin heeft de mens geen doel, geen bestaansreden, geen essentie. Hij moet zijn existentie zelf vorm geven: ‘Je bent vrij, kies maar’, zegt Sartre tegen hem. Maar je kiest niet alleen voor jezelf. Je keuze laat zien welke wereld je eigenlijk wilt. Je vrijheid is daarmee tegelijk je opdracht: ‘een wereld waarin de mens bepaalt wat hij is en wat de anderen zijn,’ aldus Sartre. Driekwart eeuw later is Sartres filosofie nog even actueel. Het kleine en beroemde werk dat tal van mensen de grondgedachten van het existentialisme bijbracht, is nu opnieuw beschikbaar in een nieuwe vertaling van Ger Groot.
-
-
-
-
-
Een alomvattende filosofie
Abraham Johannes Cuffeler (1637-1694) was nauw bevriend met Spinoza en raakte in de ban van diens ideeën. In zijn driedelig boek Principia Pantosophiae (Beginselen van alwijsheid) poogt Cuffeler alle beschikbare kennis van zijn tijd samen te brengen. Daarmee is zijn boek een voorloper van de latere Encyclopedie. Cuffelers verlangen naar wiskundig samenhangende, universele en allesomvattende kennis, maakt zijn Principia Pantosophiae tot een wetenschappelijke utopie. Het eerste deel, hier integraal vertaald, behandelt de logica. De andere delen – over mathematica (inclusief astronomie) en fysica – behandelen onder meer de ‘conatus’ van Hobbes en Spinoza. Dit betreft de kracht die beweging veroorzaakt. Cuffelers boek, hier voor het eerst in vertaling, biedt ons een uniek inkijkje in het denken van de Radicale Verlichting.
-
-
Filosofen te koop
Lucianus, de befaamde Griekse satiricus uit de 2e eeuw, voert Zeus en Hermes op als slavenhandelaren. Vandaag hebben ze bekende filosofen in de aanbieding. Wie koopt Diogenes? Hij helpt je om te ontspullen, maar erg beleefd is hij niet. En wie neemt Socrates? Hij houdt meer van de ziel dan van het lichaam, dus zal hij je zoon heus met rust laten. Dan hebben we nog Pythagoras, die goddelijke filosoof die weigert om bonen te eten. En Chrysippus, een aanrader als je in logica verstrikt wilt raken. Of bied op Pyrrias, de filosoof die beweert dat niets werkelijk bestaat, waardoor hijzelf helaas ook tot niets in staat is. Speciale aanbieding: bij Heraclitus, de somberaar, krijgt je de altijd lachende Democritus cadeau. Een heerlijke satire waarin we de Griekse filosofen leren kennen.
-
Een nieuwe zin van het leven
Juist in tijden van dreigende catastrofes wijzen romans ons de weg. Ze slaan ons uit onze groef en zetten ons aan tot denken en handelen. Zo helpen ze ons op weg naar een nieuwe zin van het leven. In dit essayistische boek bespreekt filosoof Vincent Blok meer dan tachtig moderne en hedendaagse romans. Hij recenseert ze niet, maar laat zien hoe ze ons aanzetten om ons wereldbeeld te kantelen. De romans tonen ons het einde van de wereld waarvan we afscheid moeten nemen, en wijzen ons de weg naar nieuwe werelden.
-
Groen in alles wat we doen
Als de monumentale beuken in het Wasven, een groen domein in Eindhoven, geveld dreigen te worden, ontstaat er een actiegroep. Deze groeit met vallen en opstaan uit tot een onderneming; een symbiose van vakgerichte dagbesteding, biologische landbouw, natuurbeheer en duurzame horeca. In de gekozen aanpak, de ecologisch-liberale filosofie van John Dewey, staat gemeenschapszin centraal door als individu te participeren in de gemeenschap. Het Wasven als inspirerend voorbeeld voor duurzaam handelen in de praktijk.
-
-