Deze atlas laat op tal van fraaie kaarten zien hoe de Homo sapiens zich over de aarde verspreidde.
Uit het hoofd
€ 24,95De werktuigen en technieken die de prehistorische mens bedacht dienden niet enkel om het werk te verlichten maar ook om onze hersenarbeid te verminderen. Het schrift ontlastte de belastingcontroleurs in het Oude Egypte van heel wat geheugenwerk. In het oude Babylon bedacht men indexeringstechnieken om tussen de massa kleitabletten informatie snel terug te kunnen vinden. We halen ook tegenwoordig letterlijk de data en het denkwerk uit het hoofd.
Welk voordeel biedt het ons evolutionair gezien om informatie te kunnen onthouden? Hoe onthouden we informatie zowel in als ‘uit het hoofd’? Waarom verzamelen grote techbedrijven zoals Google en Facebook massa’s data? Hoe komt het dat 90 procent van alle data die de mens ooit produceerde stamt uit het laatste decennium?
Intelligentie kan je niet meten in IQ. Intelligentie heeft te maken met informatieverwerking, met waarneming, maar ook met groepsgedrag. Op bepaalde momenten in de menselijke geschiedenis is de herseninhoud niet toe- maar afgenomen. Hoe komt dit? Bepaalt de grootte van de hersenen de intelligentie? Zal kunstmatige intelligentie in de toekomst – of is dat nu al zo? – ons denkvermogen overnemen?
Kris Merckx is historicus, actief als webontwikkelaar en auteur van tientallen boeken. Hij is docent multimedia en websiteontwikkeling aan de Universitaire Campus Leuven-Hasselt. Hij doet daar onder meer onderzoek naar augmented reality en brain computer interfaces.
Uit balans
€ 14,90‘Kunnen we de natuur écht herstellen in balans met landbouw, woningbouw en de energietransitie? En moet dat natuurbeheer erop gericht zijn om zoveel mogelijk planten en dieren te beschermen, of leidt dat alleen maar tot geknutsel en wensnatuur?’
Het Nederlandse landgebruik is ongekend intensief, de politiek wispelturig en het maatschappelijk debat in toenemende mate oververhit. Marc van den Tweel en Bjørn van den Boom beschrijven van binnenuit hoe Natuurmonumenten, de grootste natuurvereniging van Nederland, voor dilemma’s gesteld wordt en koers bepaalt in lastige en regelmatig terugkerende discussies; bijvoorbeeld over bomenkap, faunabeheer, windmolen en de relatie tussen natuur en landbouw.
Boommensen
€ 14,90De laatste decennia is de muur die de mens tussen zichzelf en alle andere levende wezens op aarde heeft opgetrokken aan het verbrokkelen. De eerste opening in deze muur betreft de dieren. Alle vermogens en verworvenheden die voorheen uitsluitend aan de mens voorbehouden leken te zijn, vindt men nu ook bij dieren terug. Recent is een tweede opening in de muur ontstaan en worden ook aan planten verbazingwekkende vaardigheden toegeschreven; ze zouden in staat zijn om afwegingen te maken, problemen op te lossen, te voelen, te leren, te communiceren, enzovoort. Jozef Keulartz zet alle actuele ontwikkelingen op een rij en beschrijft helder zowel de lichtpunten als de schaduwzijden van de vermenselijking van planten. Keulartz besteedt veel aandacht aan de koning der planten: de boom, en aan de vele actiegroepen die zich het met bomen bezighouden, zoals de net opgerichte Partij van de Bomen, bomenridders en bomenstichtingen.
Jozef Keulartz (1947) is emeritus hoogleraar milieufilosofie. Hij publiceerde veel over sociale en politieke filosofie. De laatste jaren schreef hij vooral over dierenethiek, milieufilosofie en natuurbeleid, waaronder ‘Dieren in ons midden’.
Kazematten op de Afsluitdijk
€ 22,50De geschiedenis van de kazemattenstelling bij Den Oever en op het Kornwerderzand, de Wonsstelling, Breezand en de Duitse en naoorlogse verdedigingswerken.
In mei 1940 was het voor de Nederlanders een grote schok dat de Duitse buren ons land binnenvielen en dat onze krijgsmacht zo snel moest capituleren. Dat onze krijgsmacht ook successen boekte, is minder bekend. Dit boek gaat over een van die successen, namelijk de verdediging van de Afsluitdijk. Een gelukkige combinatie van degelijke verdedigingswerken (de kazematten), een gemotiveerde eenheid met vertrouwen in de commandant en goed leiderschap hield bij de Afsluitdijk de Duitse aanval tegen. John Verbeek heeft de verdedigingswerken die als gevolg van het afsluiten van de Zuiderzee werden gebouwd uitgebreid onderzocht. In dit boek geeft hij inzicht in de voor die tijd moderne bouwwerken en bewapening die de vuurproef glansrijk bleken te doorstaan. Daarnaast geeft hij een gedetailleerde beschrijving van de gebeurtenissen van de meidagen van 1940 op en rond de Afsluitdijk.
Drs. John Verbeek (1955) studeerde geschiedenis aan de RU Leiden (1981). Zijn expertise ligt vooral op het gebied van vestingwerken, militaire techniek, zeegeschiedenis, koloniale expansie en Indonesische land- en volkenkunde. Hij is actief in het museumwezen en geeft historische adviezen ten behoeve van films en documentaires.
