Popatlas

Vinylplaten zijn terug van nooit weggeweest. Terwijl de prijzen van elpees van Taylor Swift en Harry Styles uit de pan rijzen is er een goedkoop en duurzaam alternatief. Verzamelplaten als Tamla Motown Is Hot, Hot, Hot! en Fill Your Head With Rock staan voor een schijntje in de tweedehandsbakken en bevatten een schat aan tijdloze, onweerstaanbare muziek. In El Pea, de magie van de labelcompilatie duikt muziekjournalist Jan Vollaard in de koopjeskelder om een inventaris op te maken van alle prachtige pop, soul, rock, hiphop en jazz die daar voor een habbekrats wacht op een nieuwe eigenaar. De zoektocht naar de ziel van het vinyl leidt van stoffige stereo-testplaten naar beatmuziek en techno. Onderweg is er aandacht voor disco, Afrikaanse muziek, Britse folk en Frans chanson. Via ska en reggae, metal en punk, hiphop en house komen we uit bij de indiepop van nu. Bij elkaar vormen de verhalen over al die kleurrijke labelcompilaties een alternatieve geschiedenis van de popmuziek. Noem het gerust een muziekbijbel. Het rijk geïllustreerde El Pea is geschreven uit liefde voor populaire muziek in al haar verschijningsvormen. Je blijft lezen, je blijft luisteren naar de beste muziek die ooit op vinyl is verschenen.

Met de doorbraak van Spotify en het gebruik van rocksongs in commercials en Netflix-series staat de geschiedenis van de popmuziek volop in de belangstelling – óók de bombastische en ondansbare progrock van de jaren 1970.

Fred de Vries en Siebe Thissen waren jonge muziekliefhebbers in de jaren 1970. Het was de tijd waarin popmuziek zichzelf serieus begon te nemen, een kunstvorm werd. Musici koketteerden met filosofen, schrijvers, kunstenaars en goeroes. Ze verzonnen groteske namen voor hun bands, maakten artistieke klaphoezen en lapten alle conventies aan hun laars. Grenzen werden opgezocht en overschreden. Experimenteren was het parool. Virtuositeit een voorwaarde. En als je geen noten kon lezen of een gitaarsolo van dertien minuten kon spelen, dan was een dosis ongebreideld enthousiasme mooi meegenomen. Met of zonder drugs.

Ook jonge platenkopers en concertbezoekers werden meegesleept in dat uitdijende universum. Ze maakten kennis met nieuwe ideeën, beelden, boeken, kunstwerken en vooral die weergaloze muziek die nooit eerder was gehoord. Aan de hand van achtentwintig platen die een belangrijke rol in hun jeugd hebben gespeeld, brengen de auteurs een intrigerend landschap in kaart: radioshows en televisieprogramma’s, kantines en schoolpleinen, jongerencentra en platenwinkels, tijdschriften en platenhoezen creëerden een pre-digitaal informatieplatform voor nerds en muziekgeeks. Dat platform kreeg vorm in de stad én in de provincie, zoals de auteurs aan de hand van jeugdherinneringen laten zien.

De lezer krijgt een caleidoscopisch beeld van een interessante, maar nog weinig gedocumenteerde periode uit de popgeschiedenis: de jaren 1970, waarin niet alleen de Angelsaksische wereld maar ook het Europese continent een hoofdrol opeiste. Uiteraard, iconen als Yes, Pink Floyd, King Crimson en Genesis passeren de revue. Maar er is ook aandacht voor Nederlandse, Duitse, Franse, Italiaanse en Zuid-Afrikaanse muziek. Tevens rekenen de auteurs af met de mythe dat punk een einde maakte aan progressieve rock. Het genre blijkt vitaal, innovatief en neemt steeds weer nieuwe gedaantes aan – van avantprog tot postrock, van postpunk tot neoprog. Ten slotte is er aandacht voor zwarte rockbands en voor vrouwen in dit door mannen gedomineerde popdomein.