Anders kijken
€ 22,90
In de huidige tijd herzien we onze relatie met de natuur. Natuurfilosoof Matthijs Schouten ziet dat daarin in korte tijd echt iets wezenlijks verandert. In de landbouw, de kunst en in steden, overal bruist het van de groene en natuurinclusieve initiatieven. Ook klinkt op allerlei plekken vaker de stem van de natuur zélf. Tegelijk is duidelijk dat een grote groep mensen nog altijd onvoldoende gemotiveerd is om te handelen op een wijze die nodig is voor een leefbare toekomst. Wat zit ons in de weg? Hoe komen we tot partnerschap met al het andere leven? En waar kunnen jongeren hoop aan ontlenen?
We zijn niet zo machteloos als we vaak denken, benadrukt Schouten, die naast ecoloog en filosoof ook boeddhist is. Maar met alleen de rede komen we er niet. Het is cruciaal dat we andere vermogens aanspreken én oefenen.
Elke van Riel is freelance journalist voor onder andere Filosofie Magazine en Vrij Nederland
Matthijs Schouten is emeritus bijzonder hoogleraar Ecologie en Filosofie aan Wageningen University & Research en hoogleraar Natuur- en landschapsbescherming aan de University College Cork, in Ierland. Tot begin 2024 was hij als ‘huisfilosoof’ verbonden aan Staatsbosbeheer en hij is dat nu nog aan het Natuurcollege.
Gerelateerde boeken
-
Existentialisme is humanisme
‘De mens is ertoe veroordeeld vrij te zijn, want hij heeft zichzelf niet geschapen. Maar eenmaal in de wereld geworpen is hij verantwoordelijk voor alles wat hij doet.’ Met die woorden kondigde Jean-Paul Sartre in 1945 een nieuwe filosofie aan die de wereld stormenderhand zou veroveren: het existentialisme. Daarin heeft de mens geen doel, geen bestaansreden, geen essentie. Hij moet zijn existentie zelf vorm geven: ‘Je bent vrij, kies maar’, zegt Sartre tegen hem. Maar je kiest niet alleen voor jezelf. Je keuze laat zien welke wereld je eigenlijk wilt. Je vrijheid is daarmee tegelijk je opdracht: ‘een wereld waarin de mens bepaalt wat hij is en wat de anderen zijn,’ aldus Sartre. Driekwart eeuw later is Sartres filosofie nog even actueel. Het kleine en beroemde werk dat tal van mensen de grondgedachten van het existentialisme bijbracht, is nu opnieuw beschikbaar in een nieuwe vertaling van Ger Groot.
-
Geschonden wereld
Midden in de Tweede Wereldoorlog schrijft historicus Johan Huizinga zijn laatste werk, een boek met een veelzeggende titel: De geschonden wereld. Door de opkomst van de massacultuur, het fascisme, en zeker het nazisme, ligt de beschaving onder vuur. De beschaving is niet alleen in de praktijk teloorgegaan, ook als idee ligt ze onder vuur. Huizinga vraagt zich af of het tij te keren is. Herstel van de beschaving is mogelijk, stelt hij, als we afstand nemen van massacultuur en materialisme. Zo scheppen we ruimte voor het individu en de geest.
Helaas weer actueel
Johan Huizinga (1872-1945) was Nederlands invloedrijkste historicus van de twintigste eeuw. Hij publiceerde onder meer het wereldberoemde Herfsttij der Middeleeuwen en het filosofisch getinte Homo Ludens.
-
Zelfvertrouwen
De Franse filosoof Charles Pépin laat in dit boek zien wat zelfvertrouwen in essentie is. Hij gaat hiervoor te rade bij antieke denkers als Marcus Aurelius, bij moderne filosofen, zoals Emerson en Nietzsche, en bij de denkers van nu. Hij vergelijkt de inzichten van de filosofen met die van de psychologen. Ook kijkt hij hoe topsporters, kunstenaars en anderen zelfvertrouwen interpreteren en bij zichzelf opwekken. Duidelijk wordt dat zelfvertrouwen nauw samenhangt met vertrouwen in de ander en … het blijkt leerbaar!
-
De filosoof van de liefde
De Zwitserse filosoof en psychiater Ludwig Binswanger (1881-1966) beschrijft liefde en vriendschap op een manier die zijn gelijke niet kent in het huidige filosofische landschap. Zo beschrijft hij de liefdesgroet als beginpunt van een nieuwe wijze van in de wereld zijn.
Binswanger ontwikkelt zijn ideeën in dialoog met de Duitse denker Martin Heidegger, maar heeft ook grote kritiek op diens fundamentele individualisme. Aan de hand van de twee Duitse denkers verheldert Joeri Schrijvers wat liefde is. Binswanger blijkt een voorloper van veel trends in de hedendaagse continentale filosofie. Hij loopt vooruit op het werk van mensen als Jean-Luc Nancy, Jacques Derrida en Emmanuel Levinas.