Filosoferen in de TBS
€ 17,90
Een van de oudste geboden van de filosofie luidt: ken jezelf. Precies dat weet geestelijk verzorger Okke Wisse zijn dierbaarste tbs-patiënt, Stefan, in een twaalftal brieven duidelijk te maken. Hij analyseert het zelfbeeld van deze en andere tbs’ers aan de hand van denkers als Heidegger, Levinas en Lacan. Daarbij contrasteert hun zelfbeeld met dat van hemzelf. Er zijn overeenkomsten – beiden kampen met hetzelfde euvel: mens-zijn – maar Stefan en de meeste andere tbs-patiënten hadden de omstandigheden die hun ‘zelf’ vormden bepaald niet mee.
Dit roept bij Okke Wisse de vraag op wat idealiter behandeld zou moeten worden: de patiënt of de omstandigheden? Wisse is hoopvol: een mens kan altijd veranderen, vooral vanwege zijn gevoeligheid voor het verlangen en het appel van de ander.
Okke Wisse studeerde theologie aan de Vrije Universiteit en werkt al dertig jaar als geestelijk verzorger in justitiële en GGZ-instellingen. Hij constateert dat hij daarbij verschillende rollen aanneemt. Soms is hij vertrouwenspersoon (met ambtsgeheim), dan weer is hij raadsman, leraar, voorganger, coach… Intussen raakt hij via zijn patiënten vertrouwd met uiteenlopende culturen, mensvisies en zingevingstradities, die ook hemzelf aan het denken zetten. Hij is daarnaast counselor en coach.
Gerelateerde boeken
-
Bernard Mandeville
Bernard Mandeville (1670-1733) is vooral bekend van zijn Fabel van de bijen. In dit vlot geschreven boek rekent hij af met het verzengende moralisme van zijn tijd en legt hij de basis voor een nieuwe economische theorie. Niet de deugd maar de ondeugd, het eigenbelang, zet mensen aan tot actie, schrijft hij. In deze eerste grote biografie over Mandeville leren we hem kennen als een veelzijdig en scherp denker met een gouden pen. Openhartig vertelt hij over zaken als seksualiteit en psychische ziekten. Ook zijn pleidooi voor vrouwenemancipatie is vernieuwend. Denkers als David Hume, Adam Smith en Charles Darwin schreven dat ze schatplichtig waren aan deze grote Rotterdammer.
Renatus Willemsen studeerde economische geschiedenis, bedrijfskunde en filantropie. Hij werkte als directeur beleggingen bij verschillende financiële instellingen.
-
Vrije staatkundige stellingen
Vrijheid, gelijkheid en broederschap. Die termen associëren we met de Franse Revolutie. Toch zijn deze begrippen ouder. Ze komen al op deze wijze voor in de Vrije Politieke Stellingen van de Nederlandse filosoof Franciscus van den Enden, de leraar van Spinoza. Het betreft een radicaal Verlichtingsgeschrift uit 1665 waarin de auteur pleit voor ‘evengelijkheid’, zowel in het recht en de economie als in de politiek.
Van den Enden beschrijft de ideale republikeinse democratie, waarin zo veel mogelijk burgers onderwijs krijgen en stemrecht hebben. Ook pleit hij voor vrijheid van seksualiteit. Voor het eerst wordt deze opmerkelijk vlot geschreven tekst hier in modern Nederlands gepresenteerd, met een inleiding door de Britse Verlichtingsexpert Jonathan Israel.Franciscus van den Enden runde de Latijnse school in Amsterdam. Toen hij een lesverbod kreeg, nam zijn leven een spannende wending. Hij raakte betrokken bij een complot tegen Lodewijk XIV. Zijn moordplan lekte uit en hij eindigde aan de galg in Parijs. Zijn geschriften zijn lang zoek geweest. Pas enkele decennia geleden werd duidelijk dat hij de auteur was van de Vrije Politieke Stellingen.
Hertaling: Corinna Vermeulen -
De ziel van zwart Amerika
Er zijn maar weinig boeken die geschiedenis schrijven. Dit is zo’n boek. The Souls of Black Folk, hier vertaald als De ziel van zwart Amerika, staat aan de basis van de zwarte vrijheidsstrijd in de twintigste eeuw. De literaire begaafde W.E.B. Du Bois beschrijft hoe raciale vooroordelen doorwerken in het alledaagse leven van zwarte mensen. Anders dan witte mensen, worden zij gedwongen tot een ‘dubbel bewustzijn’, waarbij ze zichzelf ook steeds door de ogen van de witte mens zien.
Met dit boek gaf Du Bois de aanzet tot een hernieuwd zwart zelfbewustzijn. Zo voedde hij de latere strijd voor toegang tot het hoger onderwijs. Inmiddels geldt het boek, waarin het ideaal van het panafrikanisme centraal staat, als een mijlpaal in de Afro-Amerikaanse literatuur.
De inleiding is van de hand van Stephan Sanders. Babah Tarawally laat in het nawoord zien dat Du Bois’ meesterwerk weinig aan actualiteit heeft ingeboet.
William Edward Burghardt Du Bois (1868–1963) promoveerde in de filosofie. Als vooraanstaand Amerikaanse mensenrechtenactivist richtte hij de National Association for the Advancement of Colored People op. Dit is, opmerkelijk genoeg, de eerste vertaling van zijn meesterwerk.
-
Landschap (be)leven
In de westerse wereld wordt een landschap voorgesteld als een schouwspel. Het doet zich aan ons voor. Wij, redelijke wezens, kijken er van een afstand naar. Die rationele blik heeft beperkingen. Want kunnen we daarmee het landschap ook beleven, kunnen we erin opgaan, er onderdeel van zijn, kunnen we het landschap ‘leven’? Deze vragen staan centraal in dit veel geroemde werk van de bekende Franse filosoof François Jullien. Hij vindt de sleutel tot een nieuw ‘landschapsdenken’ in de Chinese filosofie en nodigt ons uit tot een nieuw engagement met de natuur.