Opstand en ondergang van de veenarbeiders in Zuidoost-Drenthe

1860 - 1921
J.E. Kalter

 39,95

In 1921 stond Zuidoost-Drenthe letterlijk en figuurlijk in brand. De dramatische gebeurtenissen van dat jaar, de aanloop en de onderliggende oorzaken worden in Opstand en ondergang van de veenarbeiders in Zuidoost-Drenthe 1860-1921 op indringende wijze beschreven.

Turfwinning was decennialang de belangrijkste bedrijfstak in Zuidoost-Drenthe. Toen in 1921 de turfwinning in het gebied instortte ontstond een sociale ramp: werkloosheid, armoede en honger. De veenarbeiders kwamen hiertegen massaal in opstand.

Deze crisis kwam echter niet uit de lucht vallen. Al vijftig jaar eerder waren er tekenen dat de turfwinning zijn langste tijd gehad had, doordat turf steeds meer door steenkool werd vervangen. De teruglopende rentabiliteit werd op de veenarbeiders afgewenteld, onder meer door het verlagen van hun lonen. In dezelfde periode kreeg het socialisme voet aan de grond en werden er vakbonden opgericht. Deze ontwikkelingen zetten de arbeidsverhoudingen verder op scherp. Juist in deze periode raakten in andere gebieden de turfvoorraden uitgeput en verschoof de turfwinning naar Zuidoost-Drenthe. Gesteund door hun vakbonden kwamen de veenarbeiders in opstand. Maar ook binnen de vakbewegingen was rivaliteit. Anders dan in de rest van Nederland speelde in Zuidoost-Drenthe binnen de vakbewegingen vooral de botsing tussen de revolutionaire socialisten en sociaaldemocraten. Het overgeleverde beeld van arme, ongeschoolde en opstandige veenarbeiders is sterk bepaald door deze laatste fase van de vervening.

Dit boek beschrijft de sociale en economische aspecten van de veenwinning, de opkomst en rivaliteit binnen de vakbewegingen en de aanloop naar de massale arbeidersopstand van 1921 in Zuidoost-Drenthe.

Verschijningsvorm:
Hardcover
Taal:
Nederlands
Uitgeverij:
Uitgeverij Koninklijke Van Gorcum BV
Aantal pagina's:
320
Druk:
1
Uitgiftedatum:
07-06-2021
Gewicht:
1290 gram
Afmeting:
278x214x23 mm
ISBN:
9789023258162

Gerelateerde boeken

  • Geschiedenis van Drenthe

    Geschiedenis van Drenthe

    Een nieuw perspectief
    Michiel Gerding
     39,50

    Geschiedenis van Drenthe

    Drenthe treedt omstreeks 800 de geschiedenis binnen als in een officieel stuk de naam ‘Threant’ (Drenthe) wordt gebruikt. Gedurende de volgende 700 jaar is Drenthe het speelveld van onder andere de bisschop van Utrecht, de kasteelheer van Coevorden, horige boeren en een enkele handelaar.
    Karel V van Habsburg maakt in 1536 Drenthe een onderdeel van de Lage Landen of de Nederlanden en als zodanig raakt het betrokken bij de Opstand tegen Spanje. In de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden die hieruit voortvloeit, telt Drenthe nauwelijks mee.
    Pas rond 1800 wordt Drenthe een provincie. De vervening komt vol op gang en kanalen met allerlei vertakkingen doorsnijden het gewest. Verharde wegen, ‘ijzeren’ spoor- en tramwegen leggen Drenthe op een heel andere manier open. Ontginningen en bosaanplant toveren een ander landschap tevoorschijn.
    Het gaat goed met Drenthe, maar de twintigste eeuw brengt grote veranderingen. Steenkool maakt turf overbodig, twee Wereldoorlogen en verschillende crises sturen de boel grondig in de war. Na 1945 krabbelt Drenthe weer op neemt onder andere het toerisme een hoge vlucht.

    Geschiedenis van Drenthe – Een nieuw perspectief geeft een overzicht van de meeste recente kennis en inzichten over de Drentse historie en is onmisbaar voor inwoners van Drenthe die meer willen weten over de geschiedenis van hun provincie. Daarnaast geeft het iedereen die geïnteresseerd is in de historie van Nederland een bijzonder beeld van de geschiedenis van de mooiste provincie van Nederland. Het boek is op een aantrekkelijke en toegankelijke manier geschreven en rijk geïllustreerd met foto- en kaartmateriaal.

    Dr. Michiel Gerding studeerde geschiedenis in Utrecht en was meer dan 30 jaar provinciaal historicus van Drenthe. Hij is auteur van diverse boeken en werkte mee aan populaire boekenreeksen, tijdschriften en historische projecten in de provincie Drenthe. De eindredactie van het boek is verzorgd door dr. Jan van der Meer.

     39,50
  • Kijk verder dan vandaag en weet...

    Kijk verder dan vandaag en weet…

    Schrijvers uit Drenthe over 75 jaar vrijheid
    Drentse Schrieverskring
     12,95

    Kijk verder dan vandaag en weet…

    Deze bundel bevat gedichten en korte verhalen over oorlog, vervolging, dood, vrijheid. Deze thema’s komen veelvuldig terug in de literatuur in Drenthe. De meeste bijdragen zijn van schrijvers met ‘oorlogservaringen’ uit de tweede hand. Een enkeling weet uit eigen ondervinding verschrikkingen te beschrijven. Ieder laat zien dat we, of we willen of niet, het collectieve geheugen van oorlog, bevrijding en leven in vrijheid met ons meedragen.

    ‘Kijk verder dan vandaag en weet…’ is één van de vele stenen als het gaat om 75 jaar vrijheid. Deze meertalige bundel bouwt mee aan de herinnering en roept tegelijkertijd op om de toekomst met vertrouwen tegemoet te zien.

    Meer dan twintig dichters en schrijvers uit Drenthe blikken naar het verleden om vooruit te kunnen kijken. Ze laten ervaringen en gevoelens zien over onderdrukking, bevrijding en vrijheid.

    In deze bundel staan bijdragen van Aagje Blink, Jannie Boerema, Rob Boudestein, Annije Maria Brans, Delia Bremer, Cécile Evers, Gijsje Gramsma, Willem Haandrikman, Ben Hoogland, Mischa van Huijstee, Jelte van der Kooi, Marga Kool, Klaas Koops, Sacha Landkroon, Nicolette Leenstra, Gerard Nijenhuis, Gezienus Omvlee, Ton Peters, Ruth Post, Suze Sanders, Tonko Ufkes, Peter Veen, Jan Veenstra, John Vorenkamp, Atze van der Wijk en Ria Westerhuis.

     12,95
  • De Hondsrug

    De Hondsrug

    Een machtig gebied
    Bertus Boivin, Karin Broekhuijsen
     25,00

    De Hondsrug

    De Hondsrug trekt een zeventig kilometer lange kaarsrechte lijn door het landschap van Noord-Nederland. Zo’n 150.000 jaar geleden maakten ijs, water en wind hier een landschap dat uniek is in Europa.
    Dit boek nodigt je uit om kennis te maken met de Hondsrug en om de schoonheid van dit bijzondere stukje Nederland te ontdekken. Het vertelt een verhaal dat in de ijstijden begon en laat zien hoe de effecten van de natuurkrachten van weleer in het landschap zichtbaar zijn gebleven. Het feit dat de ontstaansgeschiedenis van het Hondsruggebied nog steeds zo duidelijk zichtbaar is, heeft ervoor gezorgd dat het gebied sinds 2015 het predicaat UNESCO Global Geopark mag voeren.

    De Hondsrug is een van de oudst bewoonde gebieden van Nederland. Al duizenden jaren wonen en werken hier mensen. Dit boek neemt je mee naar de plekken waar ooit de eerste mensen zwierven. Het vertelt het verhaal van de hunebedbouwers, die ons de oudste monumenten schonken. De foto’s tonen de schoonheid van een eeuwenoud cultuurlandschap met zijn prachtige boerderijen en dorpen. De beelden laten je de stilte van de natuur voelen.
    Dit boek brengt je naar plekken op de Hondsrug waar je anders nooit zou komen. Een machtig gebied om nooit te vergeten en om steeds weer naar terug te keren.

    Der Hondsrug zieht einen 70 km langen, geraden Strich durch den Nordosten der Niederlande. Eis, Wasser und Wind formten 150.000 Jahre eine Landschaft, die in Europa einzigartig ist.
    Dieser Bildband lädt Sie ein, den Hondsrug näher kennenzulernen und die Schönheit dieses besonderen Naturraums zu entdecken. Es erzählt eine abwechslungsreiche Geschichte, die in den Eiszeiten begann. Die Auswirkungen sind bis heute in der Landschaft sichtbar und bescherten dem Hondsruggebiet den Status UNESCO Global Geopark (2015).

    Der Hondsrug ist einer der ältesten bewohnten Landstriche der Niederlande. Seit Tausenden Jahren siedeln hier Menschen. Dieses Buch führt Sie an die Orte, durch die einst die ersten Menschen zogen, und es erzählt die Geschichte der Großsteingraberbauer, die uns die ältesten Bodendenkmäler hinterließen. Die Fotos zeigen die Schönheit einer jahrhundertealten Kulturlandschaft mit ihren malerischen Höfen und Dörfern. Die Bilder lassen Sie die Stille der Natur spüren.
    Mit diesem Buch bringen wir Sie an Orte, die sonst unentdeckt blieben. Ein eindrucksvolles Gebiet, das man nicht vergisst und das einen immer wieder in den Bann zieht.

    The Hondsrug draws a 70-kilometre perfectly straight line through the landscape of the Northern Netherlands. For some 150,000 years ice, water and wind have created a landscape here that is unique in Europe.
    This book invites you to get acquainted with the Hondsrug and to discover the beauty of this special part of the Netherlands. It tells a story that began in the ice ages and it shows how the forces of nature from back then have remained visible in the landscape, which earned the region its status of UNESCO Global Geopark (2015).

    The Hondsrug is one of the oldest inhabited regions in the Netherlands. People have lived and worked here for thousands of years. This book takes you to the places where the first humans once roamed. It tells the story of the dolmen builders who gave us our oldest monuments. The photographs show the beauty of an ancient cultural landscape with its wonderful farms and villages. The images make you experience the silence of nature.
    This book takes you to places on the Hondsrug where you would never go otherwise. A powerful area to always remember, and to return to again and again.

     25,00
  • Het leven van boeren die Hunebedden bouwden

    Het leven van boeren die Hunebedden bouwden

    Een collectieve biografie
    Hein Klompmaker
     28,50

    Het leven van boeren die Hunebedden bouwden

    Tussen 5.000 en 10.000 jaar geleden vond de Neolithische landbouwrevolutie plaats en werd de jager-verzamelaar meer en meer een boer die van een nomadisch bestaan overging naar een vaste nederzetting. Het zijn ‘vluchtige gestaltes’ waar we weinig van weten.

    Zo’n ‘vluchtige gestalte’ is voor auteur Hein Klompmaker de groep boeren die meer dan 5.000 jaar geleden besloten hunebedden te bouwen. De vraag of je deze groep boeren als het ware ‘tot leven zou kunnen wekken’ heeft hem niet meer losgelaten. Hoe leefden deze mensen en waarin verschilt onze tijd wezenlijk van die van de hunebedbouwers? In dit boek gaat Klompmaker als een moderne detective op zoek naar het leven van de boeren die hunebedden bouwden.

    De ontdekking van het Neolithicum wordt in de huidige tijd vooral beschreven als een ‘grand narratif’, waarbij grote lijnen en lange processen de boventoon voeren. Mede door de dominante plaats van archeologie in dit verhaal zijn het gedrag en de normen en waarden van de hunebedbouwende boeren vrijwel buiten beschouwing gebleven. Juist de cultureel-mentale ontwikkeling van de landbouwtransitie verdient nadere bestudering, onderzoek en belangstelling. Deze collectieve biografie voert niet alleen mensen van vlees en bloed op in het historische verhaal, maar laat ook monumenten, voorwerpen en landschappen als quasi-personages optreden en verbindt deze met het leven van alledag. Dat levert niet alleen een wetenschappelijk verantwoorde visie op, maar toont het Neolithicum in al zijn verscheidenheid en diversiteit als een vergane cultuur van mensen, dieren, monumenten en landschappen. Van mensen die, net als wij, een verleden hadden, keuzes maakten in het hier en nu en nadachten over de toekomst. De multidisciplinaire aanpak die Hein Klompmaker in dit boek hanteert, biedt een verrassend nieuwe kijk op het wereldbeeld van de boeren, die hunebedden bouwden.

    Hein Klompmaker is historicus en publicist. Hij wilde aanvankelijk journalist worden maar besloot later zich te richten op geschiedenis. Na de havo volgde hij een lerarenopleiding en studeerde vervolgens geschiedenis aan de Rijksuniversiteit in Groningen. Klompmaker was van 1988 tot 2018 directeur van het Hunebedcentrum in Borger.

     28,50