Hoe worden we humaan?
€ 19,90
Hoe worden we humaan? Door eerst maar eens af te rekenen met het inhumane. Geen achttiende-eeuwse denker gaat zo principieel en verontwaardigd tekeer tegen het kolonialisme, racisme en het idee van de Europese superioriteit als Johann Gottfried Herder. Hij was een leerling van Immanuel Kant, maar bekritiseerde diens rassenleer. Hij raakte bevriend met Goethe, die aan zijn romanfiguur Faust trekken van de expressieve Herder meegaf.
In dit boek vinden we de belangrijkste fragmenten uit Herders geschriften in vertaling van Pieter Ippel, die de teksten ook inleidt. De fragmenten komen onder meer uit Herders meerdelige wereldgeschiedenis. Daarin beschrijft hij — en dat is revolutionair voor zijn tijd — alle volkeren als gelijkwaardig. De geschiedenis beweegt langzaam maar zeker richting humaniteit.
Gerelateerde boeken
-
De romantische leugen en de romaneske waarheid
Hét standaardwerk over de mimetisch begeerte in een herziene vertaling.
‘Je kunt zelf bepalen wie je wilt zijn!’ Nou, nee dus. Het idee van authentieke zelfbepaling is een romantische leugen. De waarheid is namelijk dat we in relaties leven en grotendeels onbewust maar diepgaand beïnvloed worden door de ander (mimesis). Tot in onze begeertes aan toe. We begeren wat de ander begeert.
Alle grote romanciers lijken deze waarheid te hebben onderkend. Cervantes, Stendhal, Flaubert, Proust, Dostojewski, allemaal beschrijven ze driehoeksverhoudingen en de daaruit voortkomende gevoelens van afgunst, jaloezie en impotente haat. Hoe pijnlijker deze gevoelens worden, hoe meer we geneigd zijn ons aan de romantische illusie vast te klampen. Is er ontsnapping mogelijk aan de romaneske leugen? In dit meesterwerk uit de mens- en literatuurwetenschappen houdt de Franse cultuurfilosoof René Girard die optie open. Misschien wel. De grote romanciers wijzen een weg.René Girard (1923-2015) wordt beschouwd als een van de grootste vernieuwers in de hedendaagse menswetenschappen. Als Frans filosoof, historicus en literatuurwetenschapper doceerde hij onder meer aan Stanford University en was hij lid van de prestigieuze Académie française.
-
-
De vrije wil
Kan ik doen wat ik wil? En kan ik willen wat ik wil? Wie zichzelf
kent, weet het antwoord. Natuurlijk heb ik een vrije wil en kan
ik doen wat ik wil zolang niets of niemand mij dwingt.
Toch ontkennen tal van hedendaagse wetenschappers het
bestaan van een vrije wil omdat zij menen dat de natuurwetten
het menselijk gedrag determineren. Aan die ontkenning zijn
dramatische consequenties verbonden. Welke verantwoordelijkheid
draag ik nog als mijn handelingen alleen maar de effecten
van blinde moleculaire processen zijn? Hoe zouden we de
misdadiger nog iets kunnen verwijten? Hij handelde immers
onvrijwillig. Een humane samenleving op deze basis inrichten
is onmogelijk. In het dagelijks leven blijven we hoe dan ook
kiezen en beslissen.
Over deze kwestie woedt al eeuwenlang een discussie.
Gerard Bodifee verkent de cruciale momenten die het debat
blijvend inspireerden. Zo komen onder meer de opvattingen
van Spinoza, Kant, Schopenhauer en de moderne natuurkunde
aan bod.
Ondanks al deze wijsheid en wetenschap is het wonderlijk dat
het debat nog steeds niet is beëindigd. Hebben we een vrije wil?
Het antwoord vinden we in ons dagelijks leven.Gerard Bodifee is astrofysicus, filosoof en essayist. Hij richtte het
Huis voor Filosofi e op en organiseert cursussen en lezingen in
binnen- en buitenland. -
De butlermoord
Het is een van de beroemdste moordzaken in Nederland: de butlermoord. Volgens politie, Justitie en enkele rechters heeft hulpverlener annex butler Van Leeuwerden zijn vermogende opdrachtgeefster vergiftigd. Hij zou dat hebben gedaan met extreem sterke rum. Kort daarvoor was hij, terwijl hij homoseksueel was, met haar getrouwd.
De zaak oogt verdacht, maar wat zijn de feiten? De rum was, in tegenstelling tot wat het Openbaar Ministerie betoogt, niet bijzonder sterk. Het alcoholpercentage in het bloed was te laag om aan dood te gaan. Er is dus geen moordwapen en geen bewijs van een moord. Het staat intussen wel vast dat Van Leeuwerden heel zorgzaam was voor zijn opdrachtgeefster. Is het dan niet logisch dat zij geld aan hem wilde nalaten? En was de keuze voor een huwelijk daarbij niet ook logisch?Ton Derksen is emeritus hoogleraar wetenschapsfilosofie aan de Radboud Universiteit. Hij publiceerde meerdere boeken over waarheidsvinding en gerechtelijke dwalingen, waaronder Lucia de B. en Onschuldig vast. Bij Noordboek publiceerde hij eerder Het falen van de Hoge Raad.