Ruiter voor de republiek
€ 24,50De Friese kolonel Ignatius van Kingma (1621-1700) was cavalerist in het leger van stadhouder Willem III. In het rampjaar
1672 vielen meerdere landen de Republiek binnen, zodat ook Van Kingma aan meerdere fronten actief was. Bij Muiden vocht hij tegen het leger van de Franse koning Lodewijk XIV en in Friesland stond hij tegenover de Duitse oorlogsbisschop Bommen Berend.
In deze biografie reconstrueert Joost Kingma het leven en de oorlogshandelingen van de kolonel. Zijn boek voert langs het leven van de Friese landadel, naar de net opgerichte universiteit van Utrecht tot aan de slagvelden van een van de beroemdste oorlogen uit de Nederlandse geschiedenis.Joost Kingma (1950) schreef onder meer de succesvolle boeken De magie van het jaren ’30 huis en Tussen ideaal en kapitaal, de historie van Bouwfonds tussen 1946 en 2006. Hij is planoloog en publicist en was onder meer lid van de directie van Bouwfonds. Het levensverhaal van Ignatius van Kingma is gebaseerd op langjarig onderzoek naar zijn familiewortels.
Friese Dijken
€ 34,90Het omvangrijke Friese dijksysteem, van zeedijk tot polderdijk, van zomer- en winterdijk, van dromer, waker tot slaper, is uniek in Nederland en vormt de ruggengraat van het Friese cultuurlandschap. De dijken hebben een belangrijke functie bij de bescherming tegen het water, zijn belangrijke lintvormige elementen in het landschap en vormen een samenhangende erfgoedstructuur met de terpen en middeleeuwse kerken en het watererfgoed van gemalen, molens en sluizen.
Op heldere wijze wordt de dijkenbouw en de complexe gelaagdheid van de vele honderden verschillende Friese dijken uiteengezet. In deze beschrijving wordt het accent gelegd tussen bredere geografische patronen en processen én het verbeeldende detail van de plek. Vernieuwend is de bewerking van het verhaal van de dijksystemen, zoals deze destijds door Rienks en Walther in kaart zijn gebracht. Hierin is op een fraaie wijze het Actueel Hoogtebestand Nederland als derde dimensie aan de handschetsen van Rienks en Walter toegevoegd. Tevens wordt een compleet overzicht gegeven van de verschillende Friese landschappen met de karakteristieke dijken, dijktypen en het watererfgoed en laten overtuigend zien dat de Friese dijken een archeologische archief van onschatbare internationale waarde zijn. Deze beschrijvingen zijn de basis voor het denken over de rol van de dijken in de toekomst. De betekenis van de dijken in het verleden, heden en de toekomst als gevolg van ingrijpende effecten van bijvoorbeeld verzilting en verzoeting, klimaatveranderingen en de zeespiegelrijzing is nu actueel.
Historia naturalis: de avibus
€ 39,95In de roep van de kievit kan men ‘komm mit’ horen, daardoor werd de vogel symbool van de dood: als er een kievit in de buurt was, leidde men daaruit een sterfgeval af. Grote, trekkende watervogels als zwanen, kraanvogels, reigers en ooievaars brachten kinderzieltjes mee uit het Andere Land, die dan in hetzelfde jaar geboren zouden worden. Het populaire verhaaltje dat ooievaars baby’tjes aan huis brachten vindt hier zijn oorsprong. Gieren en raven die over het slagveld zweefden waren voortekenen van een veldslag die slecht zou aflopen. Duitse boeren meenden de prijs van graan af te kunnen leiden uit het aantal roepjes van de kwartel …
Historia naturalis de avibus brengt natuur en cultuur samen. Het boek legt verbanden en openbaart grensverleggende inzichten in de belangrijke rol die vogels spelen in de symboliek, emblemen, heraldiek, rituelen, mythologie, devotie, magie, volksgeloof en in onze taal.
Een bijzonder rijke informatiebron, prachtig geïllustreerd met ingekleurde gravures van vogels uit de Histoire Naturelle van Georges-Louis Leclerc de Buffon.
Emeritus prof. dr. Marcel De Cleene is plantenfysioloog. Hij was werkzaam aan de Universiteit Gent.
Uit het hoofd
€ 24,95De werktuigen en technieken die de prehistorische mens bedacht dienden niet enkel om het werk te verlichten maar ook om onze hersenarbeid te verminderen. Het schrift ontlastte de belastingcontroleurs in het Oude Egypte van heel wat geheugenwerk. In het oude Babylon bedacht men indexeringstechnieken om tussen de massa kleitabletten informatie snel terug te kunnen vinden. We halen ook tegenwoordig letterlijk de data en het denkwerk uit het hoofd.
Welk voordeel biedt het ons evolutionair gezien om informatie te kunnen onthouden? Hoe onthouden we informatie zowel in als ‘uit het hoofd’? Waarom verzamelen grote techbedrijven zoals Google en Facebook massa’s data? Hoe komt het dat 90 procent van alle data die de mens ooit produceerde stamt uit het laatste decennium?
Intelligentie kan je niet meten in IQ. Intelligentie heeft te maken met informatieverwerking, met waarneming, maar ook met groepsgedrag. Op bepaalde momenten in de menselijke geschiedenis is de herseninhoud niet toe- maar afgenomen. Hoe komt dit? Bepaalt de grootte van de hersenen de intelligentie? Zal kunstmatige intelligentie in de toekomst – of is dat nu al zo? – ons denkvermogen overnemen?
Kris Merckx is historicus, actief als webontwikkelaar en auteur van tientallen boeken. Hij is docent multimedia en websiteontwikkeling aan de Universitaire Campus Leuven-Hasselt. Hij doet daar onder meer onderzoek naar augmented reality en brain computer interfaces.
Vrije staatkundige stellingen
€ 19,90Vrijheid, gelijkheid en broederschap. Die termen associëren we met de Franse Revolutie. Toch zijn deze begrippen ouder. Ze komen al op deze wijze voor in de Vrije Politieke Stellingen van de Nederlandse filosoof Franciscus van den Enden, de leraar van Spinoza. Het betreft een radicaal Verlichtingsgeschrift uit 1665 waarin de auteur pleit voor ‘evengelijkheid’, zowel in het recht en de economie als in de politiek.
Van den Enden beschrijft de ideale republikeinse democratie, waarin zo veel mogelijk burgers onderwijs krijgen en stemrecht hebben. Ook pleit hij voor vrijheid van seksualiteit. Voor het eerst wordt deze opmerkelijk vlot geschreven tekst hier in modern Nederlands gepresenteerd, met een inleiding door de Britse Verlichtingsexpert Jonathan Israel.Franciscus van den Enden runde de Latijnse school in Amsterdam. Toen hij een lesverbod kreeg, nam zijn leven een spannende wending. Hij raakte betrokken bij een complot tegen Lodewijk XIV. Zijn moordplan lekte uit en hij eindigde aan de galg in Parijs. Zijn geschriften zijn lang zoek geweest. Pas enkele decennia geleden werd duidelijk dat hij de auteur was van de Vrije Politieke Stellingen.
Hertaling: Corinna Vermeulen