Historia naturalis: de avibus
€ 39,95In de roep van de kievit kan men ‘komm mit’ horen, daardoor werd de vogel symbool van de dood: als er een kievit in de buurt was, leidde men daaruit een sterfgeval af. Grote, trekkende watervogels als zwanen, kraanvogels, reigers en ooievaars brachten kinderzieltjes mee uit het Andere Land, die dan in hetzelfde jaar geboren zouden worden. Het populaire verhaaltje dat ooievaars baby’tjes aan huis brachten vindt hier zijn oorsprong. Gieren en raven die over het slagveld zweefden waren voortekenen van een veldslag die slecht zou aflopen. Duitse boeren meenden de prijs van graan af te kunnen leiden uit het aantal roepjes van de kwartel …
Historia naturalis de avibus brengt natuur en cultuur samen. Het boek legt verbanden en openbaart grensverleggende inzichten in de belangrijke rol die vogels spelen in de symboliek, emblemen, heraldiek, rituelen, mythologie, devotie, magie, volksgeloof en in onze taal.
Een bijzonder rijke informatiebron, prachtig geïllustreerd met ingekleurde gravures van vogels uit de Histoire Naturelle van Georges-Louis Leclerc de Buffon.
Emeritus prof. dr. Marcel De Cleene is plantenfysioloog. Hij was werkzaam aan de Universiteit Gent.
Uit het hoofd
€ 24,95De werktuigen en technieken die de prehistorische mens bedacht dienden niet enkel om het werk te verlichten maar ook om onze hersenarbeid te verminderen. Het schrift ontlastte de belastingcontroleurs in het Oude Egypte van heel wat geheugenwerk. In het oude Babylon bedacht men indexeringstechnieken om tussen de massa kleitabletten informatie snel terug te kunnen vinden. We halen ook tegenwoordig letterlijk de data en het denkwerk uit het hoofd.
Welk voordeel biedt het ons evolutionair gezien om informatie te kunnen onthouden? Hoe onthouden we informatie zowel in als ‘uit het hoofd’? Waarom verzamelen grote techbedrijven zoals Google en Facebook massa’s data? Hoe komt het dat 90 procent van alle data die de mens ooit produceerde stamt uit het laatste decennium?
Intelligentie kan je niet meten in IQ. Intelligentie heeft te maken met informatieverwerking, met waarneming, maar ook met groepsgedrag. Op bepaalde momenten in de menselijke geschiedenis is de herseninhoud niet toe- maar afgenomen. Hoe komt dit? Bepaalt de grootte van de hersenen de intelligentie? Zal kunstmatige intelligentie in de toekomst – of is dat nu al zo? – ons denkvermogen overnemen?
Kris Merckx is historicus, actief als webontwikkelaar en auteur van tientallen boeken. Hij is docent multimedia en websiteontwikkeling aan de Universitaire Campus Leuven-Hasselt. Hij doet daar onder meer onderzoek naar augmented reality en brain computer interfaces.
Exodus
€ 34,95De impact van een bijbelse migratie
Migraties en deportaties tekenen de geschiedenis van de mensheid. De bijbelse uittocht van het volk Israël uit de slavernij van Egypte naar het Beloofde Land is hiervan een iconisch voorbeeld.
Intrigerend is de vraag naar de historische kern van het Exodusverhaal. Waren er inderdaad Israëlieten aanwezig in Egypte tijdens de faraonische periode? Is er een wetenschappelijke verklaring voor de bijbelse plagen? Wanneer vond de Exodus precies plaats? En hoe zit het met de doortocht door de Rode Zee en de militaire verovering van Kanaän door de Israëlieten? De Exodus inspireerde door de eeuwen heen vele westerse kunstenaars. Hun werk bepaalde in grote mate onze beeldvorming van de diverse verhaalelementen.
Marleen Reynders maakt een duidelijk onderscheid tussen het historische bronnenmateriaal en de theologische betekenis ervan. Zij laat zien dat dit bijbels bevrijdingsepos is bedoeld om de grootsheid van Jahweh en de unieke alliantie tussen deze god en zijn volk te onderstrepen en dat het de kern van het Joodse geloof vormt.
Marleen Reynders is egyptoloog en musicoloog. Ze geeft lezingen en gastcolleges in binnen- en buitenland, begeleidt cultuurreizen en is auteur van verschillende boeken over het oude Egypte.
Martha’s labyrint
€ 24,95Een filmscenario waard!
‘Verschooris is een ongelooflijke speurneus die écht baanbrekend werk doet’ – Stefan Hertmans in Humo
Na de Anschluss van maart 1938 vlucht de Weens-joodse biologe Martha Geiringer, lid van de illegale Revolutionäre Sozialisten, naar België. In Gent maakt ze kennis met de arts Yvonne Fontaine, lid van de YWCA (Young Women Christian Association). De steun en opvang die Yvonne aan Martha biedt is uniek. Yvonne, talentvol en hoogopgeleid, en de vrijgevochten Martha, emancipatorisch en op zijn minst biseksueel. Een uitzonderlijk treffen, eigenzinnig en gepassioneerd.
Naar Londen, waar haar familie huist, wil Martha niet. De oorlog drijft haar naar de Filipijnen – een totale misrekening – maar het eindeloze verlangen naar onvoorwaardelijke steun brengt haar, na goede en minder goede tijden, snel bij de stormbestendige Yvonne terug. Aan de magie van het verbond komt echter een einde. Door verraad wordt Martha, nauwelijks dertig, naar Auschwitz gedeporteerd. Yvonne blijft achter, een bijzondere vrouw, een monument van dienstbaarheid.
Verzet, collaboratie, openlijk en verborgen antisemitisme, solidariteit en verklikking, vluchten en migreren, kolonisatie, pandemie en gender komen samen in deze vrouwengeschiedenis, te lezen als sensitieve non-fictie.
Marc Verschooris is geassocieerd onderzoeker bij het CEGESOMA.
Moed en tegenspoed
€ 32,50Vergeten vrouwengeschiedenissen
De Bourgondische tijd was in alle opzichten voorspoedig maar niet voor de positie van de edelvrouw. In deze overgangstijd van middeleeuwen naar renaissance pikten mannen het niet langer dat vrouwen in eigen naam bestuurden. De vrouwen verzetten zich, soms met de moed der wanhoop, tegen deze evolutie. De eerste vrouw die alarm sloeg was Christine de Pisan (†1430), maar ook later bestreden vele edelvrouwen de teloorgang van hun waardigheid. Tien edelvrouwen passeren de revue: Margaretha van Brabant, Margaretha van Male, Christine de Pisan, Jeanne d’Arc, Isabella van Portugal, Guigone de Salins, Jacoba van Beieren, Maria van Bourgondië, Johanna de Waanzinnige, Margaretha van Oostenrijk. Ze waren vaak moedig maar steeds meer machteloos. De Maesschalck brengt deze vrouwen voor het voetlicht en laat hen opnieuw schitteren. Tussendoor gaat aandacht naar fenomenen als bastaards, nonnen, begijnen, zieneressen, politiek actieve vrouwen en vermeende heksen, vrouwenkleren en juwelen, en bovenal naar liefde, seks en ongepaste mannengrappen.
Edward De Maesschalck publiceerde spraakmakende boeken over de Bourgondische vorsten, de graven van Vlaanderen en de Habsburgers.
De verstandige kock
€ 29,95De verstandige kock, of sorghvuldige huyshoudster was een kleine honderd jaar lang dé culinaire bestseller van Nederlandse bodem. Het is het enige gedrukte Nederlandstalige kookboek uit de zeventiende eeuw in de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden. De Amsterdamse druk uit 1669 werd als sluitstuk opgenomen in het driedelige Het Vermakelijck landtleven, een handleiding voor buitenplaatsbezitters om zelfvoorzienend te zijn. Een kookboek om lekker te koken met wat de grond schaft.
MARLEEN WILLEBRANDS, ALEXANDRA VAN DONGEN EN MANON HENZEN
De verstandige kok Lekker koken met wat de grond schaft Marleen Willebrands, neerlandica en culinair-historisch deskundige, hertaalde 194 recepten in modern-Nederlands en geeft uitgebreide achtergrondinformatie bij dit bijzondere kookboek. Alexandra van Dongen, kunsthistorica en conservator van Museum Boijmans Van Beuningen, beschrijft het keuken- en tafelgerei dat voorkomt in De verstandige kok aan de hand van eigentijdse schilderijen en voorwerpen, en koppelt dit aan de recepten. Manon Henzen, culinair historica en eigenaar van historisch kookatelier eet!verleden, bewerkte twintig tongstrelende recepten voor de moderne keuken. Zo kan iedereen de smaak van de zeventiende eeuw ontdekken.
Paradijsvogels in cultuur en natuur
Afbeeldingen uit Richard Bowdler Sharpe's Birds of Paradise (1891-1898)€ 39,95 Paradijsvogels in cultuur en natuur
€ 39,95Het was zo’n mooie gedachte: paradijsvogels zweven zonder vleugels in de lucht dichtbij God. Ze hebben geen poten, omdat zij pas na hun dood op aarde neervallen. De vogel laaft zich aan de dauw of drinkt rechtstreeks uit een wolk en voedt zich met manna. De zeelui van Ferdinand Magellaan (1480-1521), die als eerste de wereld rond zeilden, bazuinden dit verhaal rond. Zo kwamen de vogels aan hun naam. De paradijsvogels vergaarden in korte tijd grote roem omdat ze er prachtig uitzagen en slechts een handvol ontdekkingsreizigers ze ook in het echt hadden gezien. Ook vandaag kunnen we ons vergapen aan de pracht en praal van deze fladderende kleurboekjes dankzij uitgever en auteur Richard Bowdler Sharpe (1847-1909). Hij realiseerde met A Monograph of the Paradiseidae or Birds of Paradise in twee volumes een meesterwerk: de tekeningen zijn van uitzonderlijke kwaliteit, de inkleuring – door zijn tien dochters – is ronduit subliem.
De verklarende inleidingen door Alexander Reeuwijk, auteur van boeken en artikelen over natuurhistorie en reizen, over wetenschapsgeschiedenis, cultuur en oude boeken in het algemeen; en Steven Van Impe, curator van de erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience in Antwerpen, accentueren het belang van en geven de nodige achtergrond bij de publicatie van dit boek.
Inleiding door Alexander Reeuwijk en Steven van Impe
Tussen herinnering en realiteit
€ 24,95Sinds de turbulente onafhankelijkheid in 1960 waren de betrekkingen tussen Congo en België soms heel goed naast even veel periodes van diepe conflicten. De afgelopen decennia sprak Peter Verlinden met Congolezen in Congo: van het kleinste en afgelegen dorp tot in de grote steden. Sommige getuigen hebben nog gewerkt voor ‘de Belgen’, anderen hebben de kolonialen alleen op afstand gekend, de jongeren uitsluitend door de verhalen van hun ouders en grootouders. Hun kijk op de Belgisch-Congolese relaties verdient aandacht, veel aandacht. Want het is met deze mannen en vrouwen dat de Belgisch-Congolese toekomst opgebouwd moet worden.
Peter Verlinden (1957) was ruim een kwart eeuw VRT-journalist met als specialisatie Centraal-Afrika. Naast boeken schrijven is hij journalistiek actief in verschillende Vlaamse media. Hij doceert Media en Internationale Conflicten aan de KU Leuven.
In de ban van Mohammed
€ 35,00De ‘alleskunner’ Nicolaes Cleynaerts (Clenardus, 1493-1542) was theoloog, classicus en succesvol didacticus. Op eigen houtje leerde hij Arabisch en trok hij naar Marokko om er de teksten en de cultuur van de islam te doorgronden. Hij ging op zoek naar oude Arabische manuscripten, bestudeerde de koran en discussieerde er met moslimgeleerden als Kharuf al-Tunisi. Het was de levensdroom van de christen-humanist om een vreedzaam gesprek aan te gaan met de moslims, in de hoop hen voor het christendom te winnen. In Fez werd het een bitter ontwaken. Een fatwa werd zijn deel en noopte tot een heimelijke vlucht om het vege lijf te redden. In dit boek presenteren Jan Papy en Joris Tulkens de Nederlandse vertaling
van de meer dan zestig onderhoudende en – soms zelfs grappige – Latijnse brieven van Cleynaerts.Jan Papy is Gewoon Hoogleraar Latijnse Taal- en Letterkunde aan de KU Leuven. Zijn onderzoeksdiscipline is het
renaissancehumanisme in Italië en de Nederlanden. Hij vertaalde werken van humanisten als Pico della Mirandola, Erasmus en Justus Lipsius. Joris Tulkens is classicus en auteur. Hij schrijft historische romans en is Cleynaertsexpert.
Helden in harnas
€ 19,95Elisabeth de Bruijn, Marie-Charlotte Le Bailly, Steven Van Impe (red.)
Ridders roepen bij jong en oud beelden op van heldhaftige avonturen, zwaardgevechten, magiërs, draken en hoofse liefde. Niet alle ridderverhalen zijn bewaard gebleven. Terwijl Karel ende Elegast terechtkwam in de literaire canon, verdwenen de verhalen over de vrouw met de vissenstaart Melusine, Helias de Zwaanridder of ridder Parijs en de mooie Vienna. De auteurs gaan op zoek naar die fascinatie voor de helden in harnas. De opkomst van de boekdrukkunst in de vijftiende en zestiende eeuw veranderde veel. Middeleeuwse verhalen werden gecommercialiseerd, aangepast en internationaal verspreid. De gebruikte verteltechnieken doen denken aan de verhaallijnen van soapseries en droegen bij aan het succes van ridderverhalen.
De leugens en de schaterlach
€ 17,90Toen de Russische componist Dmitri Sjostakovitsj in 1975 overleed, werd hij wereldwijd gezien als een trouwe, zij het wat weerbarstige vazal van het Sovjetregime. Maar klopte dat wel? Was hij niet eerder een geheime dissident? Een enorme controverse kwam op gang. Dit essay reconstrueert de pittigste debatten uit die Sjostakovitsj-strijd: een spetterend gevecht van leugens en (halve) waarheden, dat de muziekwetenschap meer kwaad dan goed heeft gedaan. Daarna komt de componist zelf aan het woord. Tussen alle meesterwerken door schreef hij namelijk ook een snoeiharde Stalin-satire: de Antiformalistische Rajok of De Peepshow. Vol humor rekent hij daarin genadeloos af met de cultuurpolitiek van de sovjets.
Brugge voor Napoleon
€ 29,95Op 5 mei 1821 sterft Napoleon op Sint-Helena, een godvergeten eiland in de Atlantische Oceaan. Na zijn nederlaag in Waterloo (1815) meenden de geallieerden dat de ‘kleine korporaal’ langzaam vergeten zou raken. Napoleon verloor wel zijn laatste veldslag, maar zijn invloed is nog tot op vandaag merkbaar.
De Franse keizer deed ook Brugge aan, toen een ingeslapen provincie-stadje. Hij kwam er twee keer op bezoek, namelijk als populaire consul in 1803 en als absolutistisch keizer in 1810.
Gedurende ruim twintig jaar voelde Brugge – en tal van andere steden in Europa – de hete adem van de Franse bezetter in de nek. Die bezetter eiste drastische hervormingen, vaak tegen de wil van het volk, de kerk en de staat. Stadsarchivaris Jan Anseeuw, en de auteurs Henk Anseeuw en Bert Gevaert brachten verschillende Brugse specialisten samen voor een omvattend naslagwerk over de Franse tijd in Brugge.
Ze volgen het spoor van gewone soldaten, excellente kunstenaars en veteranen, maar ook van criminelen, deserteurs en doodarme mensen.
Dit schitterend geïllustreerd boek toont verschillende nooit eerder gepubliceerde afbeeldingen en is een must voor liefhebbers van Brugge én de Napoleontische tijd!
Rangaku
€ 24,90Tot de zestiende eeuw was Japan totaal onbekend in het Westen. Nederland had echter met de Verenigde Oost Indische Compagnie (VOC) heel wat handelsbetrekkingen met Japan vanuit de basis in Batavia (vandaag Jakarta). Ze verkregen de toestemming om zich te vestigen op het kunstmatige eilandje Dejima, in de baai van Nagasaki.
Door de aanwezigheid van een chirurgijn op Dejima kwam Japan ook in contact met de westerse geneeskunde. Er kwam niet alleen een wetenschappelijke uitwisseling tot stand, maar ook een taaluitwisseling en -studie. Het Nederlands was gedurende tweehonderd jaar de voertaal voor geneeskundige tractaten. Tot op vandaag zijn er 350 woorden die in het Japans te linken zijn met het Nederlands: Kokku (kok) is het oudste Japanse woord dat in 1615 uit het Nederlands is overgenomen. Later kwamen o.a. ook biiru (bier), mesu (mes), garasu (glas), arukõru (alcohol) enz. in het Japans terecht.Dr. Johan Mattelaer is uroloog. Zijn interesse voor de geschiedenis van de geneeskunde bracht hem bij dit onderwerp. Bij uitgeverij Sterck & De Vreese was hij auteur van het boek Roma intima. Liefde, lijf en lust.
