-
Fryslân yn de Gouden Iuw
Hoe seach Fryslân der yn de Gouden Iuw út? Wat hat tusken 1585 en 1685 it ûnderskiedende west fan Fryslân binnen de Republyk? Fryslân ûnderskiede him fan de oare gewesten troch in eigen steedhâlder, in bloeiende akademy en troch in taal.
Lju út de boargerij koenen foar it earst in foarnaam plak fine yn de maatskippij en waarden sa diel fan de regintemacht. In nije, ûnôfhinklike steatsfoarm koe opboud wurde. Mar om 1620-1630 hinne waard yn reginterûnten eigenbelang boppe publyk belang steld en de ekonomyske efterútgong fan 1650 ôf makke dat doe in iuwen duorjende statyske stannemaatskippij ûntstie.
De Gouden Iuw wie foar Fryslân in bloeiperioade dy’t noait mear neifolging krige.Philippus Breuker (1939) hat meiwurker fan de Fryske Akademy west en heechlearaar oan de universiteiten fan Leiden en Amsterdam. Hy publisearret oer skiednis, letterkunde en lânskip fan Fryslân.
-
Verzameldrift
Nanne Ottema was als bestuurder, conservator, notaris, publicist en spreker actief in het Friese culturele leven. Hij stelde een wereldberoemde keramiekcollectie samen die in 1917 resulteerde in het Keramiekmuseum Princessehof in Leeuwarden. Het vermogen dat hij vergaarde, leidde tot de Ottema-Kingma Stichting, de grootste mecenas voor de kunst- en cultuurhistorie in Friesland. Zijn roem is zo langzamerhand verzonken in zijn onmetelijke verzamelingen, maar in zijn tijd was hij een vermaard, berucht en dominant persoon. In deze biografie wordt duidelijk hoe briljant Ottema was en hoe tegelijkertijd zijn leven intens dramatisch verliep. Nooit eerder werd beschreven wat de verborgen drijfveren waren van deze in zijn tijd alom bekende figuur.
Antoon Ott (1972), kunsthistoricus en jurist, is werkzaam als adviseur op het gebied van kunst, cultuur en recht.
-
Onze tuin op het platteland
In 1937 besluiten Margery en Walter Fish het drukke Londen te verlaten voor landelijk Somerset, waar ze niet gehinderd door enige kennis van zaken een tuin gaan aanleggen. Met veel humor beschrijft Fish in dit boek haar leerproces en de strijd met haar echtgenoot die een totaal andere kijk op tuinieren heeft. Uiteindelijk moet Walter het afleggen tegen zijn vrouw die uitgroeit tot de ‘moeder’ van de informele cottage tuin. Onze tuin op het platteland is uitgegroeid tot een ware tuinklassieker en Margery Fish wordt nog altijd beschouwd als een van de meest invloedrijke tuinvrouwen van Engeland. Margery Fish (1892 – 1969) was haar tijd ver vooruit en leidde een avontuurlijk leven. Op jonge leeftijd schopte ze het tot rechterhand van de editor van de Daily Mail, een zeer ongebruikelijke rol voor een jonge vrouw. Tijdens de Eerste Wereldoorlog ging ze met gevaar voor eigen leven mee met een missie naar de VS. Terug in Engeland trouwde ze haar collega Walter Fish en verhuisden ze naar East Lambrook Manor, het huis en de tuin waar ze de rest van hun leven bleven. De tuin is ook tegenwoordig open voor bezoekers en geldt als ‘The home of English Cottage Gardening’.
-
-
-
Van Brooklyn naar boerenland
Tiriamo avanti! We slepen ons voort!
In een mozaïek van licht tegendraadse verhalen vertelt Marc van Aart over het mooie, het lelijke en het soms wonderlijke leven in Italië na zijn verhuizing van Brooklyn-New York naar Monte Castello di Vibio, een dorpje in Umbrië. Het contrast kan haast niet groter zijn: van de chaos van de grote stad naar het lome leven tussen de olijfbomen op het platteland. Om zo snel mogelijk in te burgeren leert Van der Aart de taal, doorloopt hij de eindeloze bureaucratische procedures, sluit vriendschappen met zijn buren en wordt lid van de lokale duivenvereniging. Hij schrijft over zijn ervaringen, observaties en overpeinzingen, van de jaarlijkse olijvenpluk en het gebruik van de percolator tot de afunctionele schoonheid van Italiaanse auto’s en de illegale prostitutie langs de weg. Of zoals de Umbriërs het zelf zo treffend zeggen: ‘Tiriamo avanti! We slepen ons voort!’
Marc van der Aart (1964) richtte bedrijven op in Haarlem en New York, introduceerde de fietsen van Van Moof in de Verenigde Staten en presenteerde tal van culturele programma’s en podcasts. Sinds vijf jaar woont hij met zijn vrouw, twee katten, een hond en een paar kippen aan de rivier de Tiber. Samen runnen ze een Bed and Breakfast.
-
Bekentenissen en banvloeken
‘Cioran is zwart en cynisch, maar nooit grauw. Zijn stijl is lucide, geestig, scherpzinnig. In zijn werk komt geen saaie zin voor.’ — Jan Siebelink
Na het schrijven van dit even navrante als geestige slotstuk besloot de Roemeense denker Emil Cioran (1911-1995) dat hij ‘het heelal genoeg belasterd had’. Hij schreef niet verder. Bekentenissen en banvloeken is een boek met bijtende aforismen over verveling, erfzonde, orgasme, Stalin, Keats, Heidegger, Bach, de kerkvaders, islamitische mystici, begraafplaatsen en veel meer.
De alomtegenwoordigheid van het lijden, de irrealiteit van het bestaan, de futiliteit van elk handelen en terugkerende slapeloosheid vormen de basso continuo van dit meesterwerk, want: ‘Het is terecht dat men in elk tijdperk gelooft dat men het verdwijnen van de laatste sporen van het aardse Paradijs bijwoont.’Emil Cioran was van Roemeense komaf, studeerde filosofie en schreef vanaf 1949 uitsluitend nog in het Frans. Dagenlang at hij soms niets dan aardappelen; alle arbeid noemde hij ‘hoererij’, al erkende hij ‘graden van prostitutie’. Hij las en schreef, geplaagd door slapeloosheid en depressies. Elk nieuw boek was ‘een uitgestelde zelfmoord’. De slotzin van dit boek typeert Cioran. ‘Ook ik heb mij, net als iedereen, onledig gehouden in dit abnormale universum.’
-
Het beschavingsfront
Een nieuwe beschavingstheorie in de traditie van Norbert Elias en Johan Goudsblom.
In de loop der eeuwen zijn we gevoeliger geworden voor het leed van de ander. Opmerkelijk genoeg zijn het juist rampen die dit sensibiliseringsproces aanjagen. Oorlogen, hongersnoden, rampen en pandemieën maken het leed van de ander zichtbaar en zetten ons zo op het spoor van meer empathie en meer beschaving.
Frank Hermans laat zien hoe dit wereldwijde beschavingsproces zich heeft voltrokken en hoe gezondheidszorg nu aan de frontlinie ligt van de oprukkende menselijkheid. Daar melden zich de slachtoffers van een chronische overbelasting van mens en milieu. Empathie met hen zal leiden tot een volgende stap in het beschavingsproces.
Frank Hermans is socioloog. Hij promoveerde aan de Universiteit van Amsterdam op het onderwerp trauma en beschaving. Hij publiceerde eerder onder meer Het mondiale beschavingsproces en De evolutie van het medeleven.
-
Past het dier nog op ons bord?
Past het dier nog op ons bord? Deze vraag houdt de Wageningse wetenschapper Imke de Boer al lange tijd bezig. De huidige veehouderij draagt bij aan de klimaatcrisis en het verlies van biodiversiteit. Moeten we daarom allemaal veganist worden? Misschien niet. Het is mogelijk dieren alleen nog te voeren met biomassa die wijzelf toch niet kunnen eten, zoals reststromen en gras. Dan past een beetje dierlijk voedsel wel in een duurzaam dieet. Maar is zo’n dieet nog wel gezond voor ons? En willen we überhaupt nog wel dieren houden en doden voor de productie van ons voedsel?
Dit boek neemt je mee op een persoonlijke reis langs al deze vragen, en biedt de wetenschappelijke basis die nodig is voor het formuleren van antwoorden.Imke J.M. de Boer is hoogleraar Dieren & Duurzame Voedselsystemen aan Wageningen University & Research en heeft het bedrijf De Boer en Voedsel. Als systeemdenker wil zij bijdragen aan een duurzame voedseltoekomst. Voor haar visie daarop ontving ze, samen met haar team, de prestigieuze Rockefeller Food System Vision Prize.
-
-
Hoe gehandicapten hun thuis verloren
Een paar decennia geleden begon de uitplaatsing van verstandelijk gehandicapten. Ze konden, zo was de gedachte, net zo goed in de wijken wonen. Hun beschermde woonplekken werden opgeheven en er werd bezuinigd op zorg en begeleiding. De gehandicapten zelf hadden er weinig over te zeggen. Bij hun gedwongen verhuizing verloren ze vaak het contact met hun eerdere leefgemeenschap. Hun families constateerden een achteruitgang van de zorg en vereenzaming.
Ook wetenschappers uitten hun aarzelingen over het nieuwe beleid. Maar de ‘uitplaatsingen’ gingen door. Intussen maakten bestuurders vastgoedplannen voor de ontruimde instellingsterreinen. Tegenwoordig worden gehandicapten weer teruggehaald naar beschermde terreinen. Maar het mislukken van het beleid van ‘community care’ wordt niet toegegeven.
Een ontluisterend verslag van het neoliberalisme in de gehandicaptenzorg en psychiatrie.
Prof. Marijke Malsch is hoogleraar aan de Open Universiteit en onderzoeker bij het Nederlands Studiecentrum Criminaliteit en Rechtshandhaving (NSCR). Zij heeft een broer die in gehandicapteninstelling Sherpa woont en ze publiceert regelmatig over maatschappelijk relevante onderwerpen, waaronder de langdurige zorg. Ze werkte eerder als plaatsvervangend rechter en gezondheidsjurist.
-
Gelul
Waarom zou je je bekommeren om de waarheid als je ook in gelul kunt leven? Of lukt dat misschien toch niet?
Dit vlot geschreven boek onderzoekt onze bullshit — de kleine en grote leugentjes, de halve waarheden, de vergissing, de pertinente onzin en het wollige geouwehoer. Onze wereldbeelden blijken vaak niet meer dan echokamers waarin de taal met ons aan de haal gaat en de (onbedoelde) leugen regeert. Dat is niet helemaal te vermijden. Maar deels wel. Met wat basale filosofische inzichten kun je je wapenen tegen het ergste gelul in je binnenruimte. En wat de echoënde buitenruimte — die wereld van de meningen — betreft, zullen we die eens vullen met kritische vrienden?
Don Croonenberg is theoloog en ghostwriter. Hij verdiepte zich uitvoerig in filosofie en logica en publiceerde meerdere boeken.