-
Dichter bij Vincent
Zijn hele carrière beeldde Vincent van Gogh alledaagse objecten uit in zijn tekeningen en schilderijen. Enkele van zijn materiële attributen zijn dankzij Vincents schoonzus Jo van Gogh-Bonger (1862-1925) bewaard gebleven, zoals een Franse aardewerken bloemenvaas, een Normandische koperen melkkruik en een Franse rieten stoel waarin een aantal van zijn Franse modellen poseerden. Veel van zijn befaamde bloemstillevens tonen ‘vazen’ die dit eigenlijk niet zijn. Vincent plaatste zijn boeketten in uiteenlopende objecten, zoals majolica apothekerspotten en aardewerken voorraadpotten. Sommige objecten bieden soms verrassende inzichten in de ontstaansgeschiedenis van zijn werk. Uit recent onderzoek van kunsthistorica Alexandra van Dongen blijkt dat een precieze identificatie van alledaagse objecten soms nieuw licht kan werpen op de mogelijke plaats van vervaardiging en de datering van zijn werk. Zo blijkt een doodeenvoudige aardewerken steelpan, afgebeeld op zijn Stilleven met aardappels, afkomstig te zijn uit het Zuid-Franse pottenbakkerscentrum Vallauris. Alexandra van Dongen richt onze ogen op kleine details, op voorwerpen waar we gewoonlijk geen acht op slaan, maar die wel bijzonder betekenisvol zijn om het werk van Van Gogh nog beter te doorgronden
-
-
-
-
Fryslân yn de Gouden Iuw
Hoe seach Fryslân der yn de Gouden Iuw út? Wat hat tusken 1585 en 1685 it ûnderskiedende west fan Fryslân binnen de Republyk? Fryslân ûnderskiede him fan de oare gewesten troch in eigen steedhâlder, in bloeiende akademy en troch in taal.
Lju út de boargerij koenen foar it earst in foarnaam plak fine yn de maatskippij en waarden sa diel fan de regintemacht. In nije, ûnôfhinklike steatsfoarm koe opboud wurde. Mar om 1620-1630 hinne waard yn reginterûnten eigenbelang boppe publyk belang steld en de ekonomyske efterútgong fan 1650 ôf makke dat doe in iuwen duorjende statyske stannemaatskippij ûntstie.
De Gouden Iuw wie foar Fryslân in bloeiperioade dy’t noait mear neifolging krige.Philippus Breuker (1939) hat meiwurker fan de Fryske Akademy west en heechlearaar oan de universiteiten fan Leiden en Amsterdam. Hy publisearret oer skiednis, letterkunde en lânskip fan Fryslân.
-
Verzameldrift
Nanne Ottema was als bestuurder, conservator, notaris, publicist en spreker actief in het Friese culturele leven. Hij stelde een wereldberoemde keramiekcollectie samen die in 1917 resulteerde in het Keramiekmuseum Princessehof in Leeuwarden. Het vermogen dat hij vergaarde, leidde tot de Ottema-Kingma Stichting, de grootste mecenas voor de kunst- en cultuurhistorie in Friesland. Zijn roem is zo langzamerhand verzonken in zijn onmetelijke verzamelingen, maar in zijn tijd was hij een vermaard, berucht en dominant persoon. In deze biografie wordt duidelijk hoe briljant Ottema was en hoe tegelijkertijd zijn leven intens dramatisch verliep. Nooit eerder werd beschreven wat de verborgen drijfveren waren van deze in zijn tijd alom bekende figuur.
Antoon Ott (1972), kunsthistoricus en jurist, is werkzaam als adviseur op het gebied van kunst, cultuur en recht.
-
Onze tuin op het platteland
In 1937 besluiten Margery en Walter Fish het drukke Londen te verlaten voor landelijk Somerset, waar ze niet gehinderd door enige kennis van zaken een tuin gaan aanleggen. Met veel humor beschrijft Fish in dit boek haar leerproces en de strijd met haar echtgenoot die een totaal andere kijk op tuinieren heeft. Uiteindelijk moet Walter het afleggen tegen zijn vrouw die uitgroeit tot de ‘moeder’ van de informele cottage tuin. Onze tuin op het platteland is uitgegroeid tot een ware tuinklassieker en Margery Fish wordt nog altijd beschouwd als een van de meest invloedrijke tuinvrouwen van Engeland. Margery Fish (1892 – 1969) was haar tijd ver vooruit en leidde een avontuurlijk leven. Op jonge leeftijd schopte ze het tot rechterhand van de editor van de Daily Mail, een zeer ongebruikelijke rol voor een jonge vrouw. Tijdens de Eerste Wereldoorlog ging ze met gevaar voor eigen leven mee met een missie naar de VS. Terug in Engeland trouwde ze haar collega Walter Fish en verhuisden ze naar East Lambrook Manor, het huis en de tuin waar ze de rest van hun leven bleven. De tuin is ook tegenwoordig open voor bezoekers en geldt als ‘The home of English Cottage Gardening’.
-
-
Exodus
De impact van een bijbelse migratie
Migraties en deportaties tekenen de geschiedenis van de mensheid. De bijbelse uittocht van het volk Israël uit de slavernij van Egypte naar het Beloofde Land is hiervan een iconisch voorbeeld.
Intrigerend is de vraag naar de historische kern van het Exodusverhaal. Waren er inderdaad Israëlieten aanwezig in Egypte tijdens de faraonische periode? Is er een wetenschappelijke verklaring voor de bijbelse plagen? Wanneer vond de Exodus precies plaats? En hoe zit het met de doortocht door de Rode Zee en de militaire verovering van Kanaän door de Israëlieten? De Exodus inspireerde door de eeuwen heen vele westerse kunstenaars. Hun werk bepaalde in grote mate onze beeldvorming van de diverse verhaalelementen.
Marleen Reynders maakt een duidelijk onderscheid tussen het historische bronnenmateriaal en de theologische betekenis ervan. Zij laat zien dat dit bijbels bevrijdingsepos is bedoeld om de grootsheid van Jahweh en de unieke alliantie tussen deze god en zijn volk te onderstrepen en dat het de kern van het Joodse geloof vormt.
Marleen Reynders is egyptoloog en musicoloog. Ze geeft lezingen en gastcolleges in binnen- en buitenland, begeleidt cultuurreizen en is auteur van verschillende boeken over het oude Egypte. -
Van Brooklyn naar boerenland
Tiriamo avanti! We slepen ons voort!
In een mozaïek van licht tegendraadse verhalen vertelt Marc van Aart over het mooie, het lelijke en het soms wonderlijke leven in Italië na zijn verhuizing van Brooklyn-New York naar Monte Castello di Vibio, een dorpje in Umbrië. Het contrast kan haast niet groter zijn: van de chaos van de grote stad naar het lome leven tussen de olijfbomen op het platteland. Om zo snel mogelijk in te burgeren leert Van der Aart de taal, doorloopt hij de eindeloze bureaucratische procedures, sluit vriendschappen met zijn buren en wordt lid van de lokale duivenvereniging. Hij schrijft over zijn ervaringen, observaties en overpeinzingen, van de jaarlijkse olijvenpluk en het gebruik van de percolator tot de afunctionele schoonheid van Italiaanse auto’s en de illegale prostitutie langs de weg. Of zoals de Umbriërs het zelf zo treffend zeggen: ‘Tiriamo avanti! We slepen ons voort!’
Marc van der Aart (1964) richtte bedrijven op in Haarlem en New York, introduceerde de fietsen van Van Moof in de Verenigde Staten en presenteerde tal van culturele programma’s en podcasts. Sinds vijf jaar woont hij met zijn vrouw, twee katten, een hond en een paar kippen aan de rivier de Tiber. Samen runnen ze een Bed and Breakfast.
-
Bekentenissen en banvloeken
‘Cioran is zwart en cynisch, maar nooit grauw. Zijn stijl is lucide, geestig, scherpzinnig. In zijn werk komt geen saaie zin voor.’ — Jan Siebelink
Na het schrijven van dit even navrante als geestige slotstuk besloot de Roemeense denker Emil Cioran (1911-1995) dat hij ‘het heelal genoeg belasterd had’. Hij schreef niet verder. Bekentenissen en banvloeken is een boek met bijtende aforismen over verveling, erfzonde, orgasme, Stalin, Keats, Heidegger, Bach, de kerkvaders, islamitische mystici, begraafplaatsen en veel meer.
De alomtegenwoordigheid van het lijden, de irrealiteit van het bestaan, de futiliteit van elk handelen en terugkerende slapeloosheid vormen de basso continuo van dit meesterwerk, want: ‘Het is terecht dat men in elk tijdperk gelooft dat men het verdwijnen van de laatste sporen van het aardse Paradijs bijwoont.’Emil Cioran was van Roemeense komaf, studeerde filosofie en schreef vanaf 1949 uitsluitend nog in het Frans. Dagenlang at hij soms niets dan aardappelen; alle arbeid noemde hij ‘hoererij’, al erkende hij ‘graden van prostitutie’. Hij las en schreef, geplaagd door slapeloosheid en depressies. Elk nieuw boek was ‘een uitgestelde zelfmoord’. De slotzin van dit boek typeert Cioran. ‘Ook ik heb mij, net als iedereen, onledig gehouden in dit abnormale universum.’